E-ticaret sektörünün hacmini büyütmesi ile birlikte faturalar da dijitale taşındı ve elektronik fatura dönemi başladı. E-ticaret siteleri üzerinden ihracat yapmak mümkün hâle geldikten sonra e-ihracat kavramı ortaya çıktı. 2017 yılında ise ihracat işlemlerinde de elektronik fatura kesme sürecine geçildi. Bu durum, “İhracat faturası e-fatura olmalı mı, olmamalı mı?” tartışmasına yol açtı. Fakat bu sorunun net bir cevabı yok ve yapılan satışın detaylarına ve mükellefin durumuna göre değişiyor. Eğer e-ticaret ile uğraşıyorsanız her hâlükârda elektronik fatura hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Yurt dışına açılmak için ihracat e-faturalarının sistemini de öğrenmelisiniz. Peki ihracat e-faturası nasıl kesilir, faturada hangi bilgiler bulunur?
İhracat E-Faturası Nedir?
İhracat e-faturası, e-ticaret ile yurt dışına yapılan satışlarda kesilen dijital bir fatura türüdür. İhracat işlemlerinde 3 farklı faturalandırma modeli kullanılır. Bir tanesi geleneksel ihracatta kesilen ve gümrük çıkış beyannamesi ile birlikte matbu olarak gönderilen faturadır.
İkinci fatura türü ihracat e-faturası ya da e-ihracat faturası olarak adlandırılır. Yurt dışına yönelik e-ticaret yapan satıcılar tarafından kesilen bu fatura, gümrük çıkış beyannamesi ile birlikte elektronik ortamda teslim edilir. Matbu olarak kesilmez.
Üçüncü ihracat faturası modeli ise mikro ihracat kapsamında kesilendir. Ağırlığı 300 kilogramdan, tutarı ise 15.000 eurodan az olan yurt dışı satışları mikro ihracat olarak kabul edilir. Mikro ihracatta elektronik ticaret gümrük beyannamesi hazırlanır. Buna bağlı olarak mikro ihracat için e-arşiv faturası düzenlenir.
İhracat E-Faturası Nasıl Sorgulanır?
İhracat e-faturası sorgulama işlemleri için Gümrük ve Ticaret Bakanlığının “İhracat Fatura Portal Giriş” sayfası kullanılabilir. Sorgulama yapmak için “Kullanıcı Adı” ve “Şifre” bilgileri girilmelidir. Bu bilgilere sahip olmayan kişiler “Şifre İşlemleri” ekranından şifre oluşturabilir. Ayrıca bu ekrandan unutulan şifrenin sıfırlanması ya da mevcut şifrenin değiştirilmesi gibi işlemler de yapılabilir. Kullanıcı adı ve şifre ile portala giriş yapıldıktan sonra fatura sorgulanabilir.
İhracatta E-Fatura Nasıl Düzenlenir?
İhracat e-faturası düzenlemek için özel bir entegratör ya da Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan uygulamalar kullanılmalıdır. Faturanın alıcı kısmına “1460415308 vergi numaralı T.C. Ticaret Bakanlığı-Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı” yazılmalıdır. Fatura tipi ise “ihracat” olarak seçilmelidir. Girilen bilgiler Gelir İdaresi Başkanlığına ulaştığında otomatik kontroller yapılır ve bir sorun çıkmadığı takdirde ihracat e-faturası oluşturulur.
Düzenleme sırasında tüm bilgiler doğru girilmelidir. Yanlış bilgi girilmesi hâlinde “GTİP kodu geçersiz”, “Ülke kodu geçersiz” gibi uyarılarla karşılaşılabilir. Bu uyarılar dikkate alınmalı ve ilgili bilgi güncellenmelidir. Bu gibi uyarılarla karşılaşıldığında, hatalı faturanın iptal edilmesine gerek yoktur. Çünkü uyarı mesajı alınan faturalar otomatik olarak iptal edilir. Doğru bilgiler girilerek yeniden fatura oluşturulmalıdır.
İhracatta Kimlerin E-fatura Düzenlemesi Gerekiyor?
Elektronik fatura mükellefi olmayan kişilerin ihracat için bu fatura türünü kullanması gerekmiyor. E-ticaret ile ihracat yapıp elektronik fatura mükellefi olan kişiler için ise iki farklı durum vardır. Gümrük çıkış beyannamesi ile gönderim yapanların ihracat e-faturası kesmesi gerekiyor. Elektronik gümrük çıkış beyannamesi ile gerçekleştirilen mikro ihracat işlemlerinde ise elektronik faturaya gerek yoktur. E-arşiv faturası düzenlenmelidir.
Tax Free Olarak Fatura Düzenleyen Mükellefler E-Faturaya Geçmek Zorunda mı?
İhracat işlemlerinin bu sistemine dâhil edildiği 1 Temmuz 2017 tarihli düzenlemede tax free işlemler de yer almaktadır. Düzenlemeye göre tax free yani “yolcu beraber” faturaların da elektronik fatura olarak düzenlenmesi gerekiyor.
İhracat E-Faturasında Bulunması Gereken Zorunlu Bilgiler Nelerdir?
İhracat faturasına bazı bilgiler eklenir ve bu bilgilerin eksiksiz eklenmesi zorunludur. Herhangi bir bilginin eksik ya da yanlış olması durumunda fatura oluşturulmaz ve sistem hata verir. Ayrıca bu bilgiler hem satıcı hem de alıcı için önem taşır. Örneğin ihracat e-faturası muhasebe kaydı için satış bedeli bilgisine ihtiyaç vardır. Faturada bulunması gereken zorunlu bilgiler ise şöyledir:
Ürün miktarı (kilo, ebat, adet vb.)
Ürün birim fiyatı
Satış bedeli (miktar x birim fiyat)
Satıcının vergi dairesi ve vergi numarası (VKN)
Alıcının kendi ülkesinde geçerli olan vergi kimlik numarası
Ürünü satın alan firmanın unvanı/kişinin bilgileri
Ürünün teslim ve tahsilat yeri
Ödeme şekli, kanalı ve şartları (peşin, taksit vb.)
Ödeme yapılacak hesap numarası (SWIFT, IBAN)
Mal hizmet satırları için gümrük takip numarası
GTİP numarası
Teslim şartı
Eşyanın bulunduğu kabın numarası, adedi, cinsi, nevi ve markası
Eşyanın gönderilme şekli (hava yolu, kara yolu, demir yolu, deniz yolu vb.)
İhracat E-Fatura Vergi Numarası Nasıl Öğrenilir?
İhracat e-faturası vergi numarasını da içermelidir. Düzenleme sırasında hem alıcının hem de satıcının vergi kimlik numarası faturaya eklenir. Bu aşamada, tarafların bulundukları ülkede geçerli olan vergi numaraları dikkate alınır. Türkiye’de satıcı konumunda olan firmalar, İnteraktif Vergi Dairesi ya da e-devlet üzerinden vergi numaralarına ulaşabilirler. Alıcı konumundaki yabancı firmalar ise sipariş sırasında vergi numaralarını bildirmekle yükümlüdürler. Alıcı vergi mükellefi değilse vergi numarası kısmına “2222222222” (10 haneli) yazılmalıdır.
İhracat İşlemlerinde İhracat E-Faturası Zorunlu mu?
İhracat işlemlerinin dijital fatura kapsamına alınmasından sonra bir kafa karışıklığı da doğdu. En sık sorulan sorulardan biri ise “İhracat faturası e-fatura olmak zorunda mı?” şeklindedir. Bu zorunluluk, duruma göre değişiklik göstermektedir. İhracatın e-ticaret olarak yapılması, mikro ihracat sınırlarının dışında kalması, satıcının elektronik fatura mükellefi olması ve gönderimin gümrük çıkış beyannamesi ile gerçekleştiği ihracat işlemlerinde e-fatura zorunluluğu vardır. Beyanname ve fatura elektronik ortamdan gönderilir.
Geleneksel ihracat yapıp elektronik fatura mükellefi olmayan kişiler için ihracatta e-fatura zorunluluğu yoktur. Buna ek olarak bir işletme mikro ihracat yaptığında bu fatura türünü kullanamaz. Mikro ihracat limitleri dâhilindeki işlemlerde ETGB ve e-arşiv faturası düzenleme zorunluluğu vardır.
hracat E-Faturada Kur Farkı Nasıl Belirleniyor?
İki farklı paranın geçerli olduğu ülkeler arasındaki ticarette kur farkı doğabilir. Bunun sebebi, her iki ülkenin de ekonomi dinamiklerinde ortaya çıkan değişkenlerdir. Satışın yapıldığı ya da faturanın kesildiği tarihteki kur ile ödemenin alındığı tarihteki kur farklı olabilir. Bu durumda fatura ve ödeme günlerindeki kurlar arasındaki fark hesaplanır. Kur farkı olumlu yönde ise kambiyo kârı vergilendirilir. Fark olumsuz yönde ise kambiyo zararı gider olarak kaydedilir.
Yurt Dışı Firmalarına İhracat E-Faturası Nasıl Kesilir?
Yurt dışı firmaları ile yapılan her ticarette dijital fatura kesilmez. Elektronik fatura zorunluluğu, fiziksel varlığı bulunan ürün/mal satışları için vardır. Yurt dışı firmalarına verilen hizmetler için bu tip bir fatura kesilmesine gerek yoktur. E-arşiv mükellefleri e-arşiv faturası kesebilir. E-arşiv kullanıcısı olmayanlar ise kâğıt fatura kullanmaya devam edebilir.
Geçici İhracat E-Fatura Nedir?
İhracat e-faturası ile ilgili düzenleme yapılmadan önce geçici ihracat işlemleri için kâğıt fatura kullanımı devam ediyordu. Bedelsiz ihracat olarak kabul edilen bu işlem, fatura sisteminin dışında bırakılmıştır. Yapılan düzenleme sonrası geçici ihracatta e-fatura kesmek de mümkün hâle gelmiştir. Buna göre geçici ihracat işlemleri için bedelsiz ihracat elektronik fatura kesilmesi gerekmektedir.
İhracatta E-Fatura mı e-Arşiv mi Daha Çok Kullanılır?
Her ihracat modelinde farklı durumlar söz konusudur. Bu farklı durumlar, farklı faturalar gerektirir. Dolayısıyla yapılan ihracatın niteliğine göre fatura ya da e-arşiv faturası kullanılır. Örneğin mikro ihracat limitleri içerisinde kalan işlemler için e-arşiv, bu limitleri aşan e-ihracat işlemleri için ise fatura kesilir.
İhracat E-Fatura İptali Nasıl Yapılır?
Bu konuda cevaplanması gereken bir başka soru da “İhracat e-faturası iptali nasıl yapılır?” şeklindedir. Gelir İdaresi Başkanlığının portalında yer alan “İşlemler” menüsü, ihracat faturalarının iptali için kullanılabilir. Özel entegratörlerde ise iptal işleminin yapılacağı menünün yeri ve adı farklı olabilir. Sadece hiçbir beyannamede kullanılmamış faturalar iptal edilebilir.
İhracat E-Fatura İptal Portalı Süresi Kaç Gündür?
İhracat e-faturası portal üzerinden ya da özel entegratörler aracılığıyla 7 gün içerisinde iptal edilebilir. Gün sınırlaması olduğu için fatura ile ilgili detaylara dikkat edilmeli ve iptal gereken durumlarda zaman kaybetmeden işlem gerçekleştirilmelidir.
İhracat E-Fatura İtiraz Süresi Ne Kadardır?
Bu faturalar için itiraz süresi, faturanın teslim alınmasından itibaren 8 gündür. Bu itiraz sistem üzerinden ya da harici yöntemlerle (noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla vs.) yapılabilir. İhracat e-faturaları için de aynı durum geçerlidir.
