E-ticaretin hâlihazırda göstermekte olduğu yükseliş, pek çok girişimcinin e-ihracat alanına da ilgi duymaya başlamasına neden olmuştur. Zira bu iş modelinin döviz geliri elde etmek ve buna bağlı olarak şirketlerin büyümesi için ideal olduğu rahatlıkla söylenebilir. Fakat bunun yanında fazla tanınmayan yeni pazarlara girme fikri, kaçınılmaz olarak birtakım çekinceleri de doğurur.
Bu endişelerin altında yapılacak atılımlar için harcanması gereken hatırı sayılır meblağlar yatar. Hedeflenen başarıya ulaşılamaması hâlinde ortaya çıkabilecek zarardan kaynaklanan çekinceler, gayret anlaşılır olsa da bazı yollarla bertaraf edilebilir. İhracat destekleri, bu konudaki en büyük yardımcılarınızdan biridir. Devlet kökenli kurum ve kuruluşlar tarafından sağlanan ihracatçı destekleri, e-ihracat hedefinin çok daha ulaşılabilir olmasını sağlar.
İhracat Desteklerinin Türleri Nelerdir?
İhracat destekleri, genel olarak 6 ana gruba ayrılabilir. Bu destek türleri şunlardır:
Mal ihracatı destekleri
Hizmet ihracatı teşvikleri
Teknik müşavirlikte teşvikleri
Turquality adıyla bilinen markalaşma desteği
KOSGEB ihracat desteği
Eximbank tarafından verilen ihracat destek kredileri
Bu destek türlerinin tamamı, devlet kurumları tarafından sağlanır. İlk dördü, doğrudan Ticaret Bakanlığı ihracat destekleri başlığı altında yer alırken diğer ikisi ise devletle bağlantılı diğer kurumlar tarafından verilir. Zira KOSGEB ve Eximbank da devletin farklı kurumları tarafından hayata geçirilmiş projelerdir.
İhracat denildiğinde ilk olarak akla mal ya da ürün satışı gelse de yukarıdan da görülebileceği üzere bu konuda verilen destekler hizmet ihracatını da kapsar niteliktedir. Bu konunun daha da netleşmesi adına hizmet sektörüne yönelik ihracat desteklerinin hangi alanları kapsadığını şu şekilde sıralayabiliriz:
Eğitim
Sağlık ve sağlık turizmi
Oyun ve uygulama geliştirme desteklerini de içine alacak şekilde bilişim
Kurmaca ve belgesel filmleri kapsayacak şekilde sinema
Yayıncılık
Lojistik
Yönetim danışmanlığı
İhracat Devlet Desteklerinin Amacı Nedir?
Devlet kurumları tarafından verilen dış ticaret teşvikleri, Türkiye kökenli firmalarının yurt dışındaki bilinirliklerini artırmayı amaçlar. Farklı alanlarda yapılan yardımları içeren ihracat destek paketi, yerli şirketlerin ülke dışına açılmalarını her bir aşamada daha kolay hâle getirir. Bu sayede Türk markalarının dünya çapındaki bilinirliği ve prestiji atar. Böylelikle genel olarak Türk markası algısı ve imajı daha pozitif bir noktaya taşınır.
Marka algısına yönelik bu hedeflerin dışında ihracat destekleri, Türkiye ekonomisi açısından da önemlidir. Bu sayede ülke olarak gerçekleştirilen toplam ihracat rakamları yukarı çekilir. Dolayısıyla ülkeye giren döviz miktarı da artar. Yani devletin sağladığı ihracat desteklerinin iki yönlü olduğu ve bu sayede hem şirketlerin hem de ekonominin daha başarılı olmasının hedeflendiği söylenebilir.
İhracat Teşvikleri Hangi Alanlarda Verilir?
İhracat destekleri, çok geniş bir alana yayılacak şekilde düzenlenmiştir. İhracat teşvik mevzuatının kapsamı, yurtdışına mal ya da hizmet satmayı hedefleyen işletmelerin, farklı konulardaki maddi ihtiyaçlarını karşılar niteliktedir. Bu açıdan bakıldığında ihracat destekleri ve devlet yardımlarının etki alanının ne denli geniş olduğu da daha kolay şekilde görülebilir.
İhracat teşviklerinden yurt dışına satış yapmayı hedefleyen kurumlar, işlemin gerçekleşeceğinden bağımsız olarak faydalanabilir. Yani ilgili kurumlar tarafından sağlanan destekler, e ihracat desteklerini de kapsar. Üstelik hem daha geniş ölçekli olarak hem de mikro e-ihracat düzeyinde bu alanda faaliyet gösteren şirketler, belirlenmiş şartları sağlamak kaydıyla desteklerden yararlanma hakkına sahiptir. Vergi bazında sunulan mikro ihracat desteklerini de göz önüne alarak düşündüğümüzde söz konusu teşviklerin özellikle küçük ve orta ölçekli şirketler için büyük avantajlar getirdiği söylenebilir.
Peki ilgi kurumlar ne tür yurt dışı ihracat destekleri sağlamaktadır? Bu teşviklerin kapsamına giren başlıca konuları şu şekilde sıralayabiliriz:
Yurt dışında açılacak ofis, mağaza, depo ve bunun gibi birimler için sağlanan kira desteği
Yurt dışı lojistik operasyonlarının yürütülmesini kolaylaştıran ihracat navlun desteği
Herhangi bir pazara girmek için alınması gereken belgelere yönelik destekler
Yurt dışına yönelik reklam ve tanıtım destekleri
Yurt içi ve yurt dışı fuar destekleri
Pazar araştırmasına yönelik olarak verilen seyahat destekleri
Yurt dışı marka tescil desteği
Sanal fuarlar ve diğer dijital faaliyetlere yönelik teşvikler
E-İhracat Devlet Teşvikleri Nelerdir?
Yukarıda saydığımız ihracat desteklerinin kapsadığı alanlar, yurt dışına internet üzerinden satış yapan şirketler için de geçerlidir. Yani devlet tarafından sağlanan tüm bu kolaylıklar, e ticaret ihracat desteği olarak da tanımlanabilir. Şimdi de e-ihracat teşviklerine daha detaylı şekilde bakalım.
Şirket Satın Alma Desteği
Bu destek, adından da anlaşılabileceği üzere Türkiye kökenli işletmelerin yabancı bir şirket ya da markayı satın almasını kolaylaştırmayı amaçlar. Söz konusu işlem için gerekli olarak finansal ve hukukî raporlara yönelik giderler, bu teşvik ile karşılanabilir. Şirket satın alma desteğine dair bilinmesi gereken önemli detayların başında Ticaret Bakanlığından söz konusu işlem için ön onay alma zorunluluğu gelir. Bu teşvik, yapılan harcamaların %75’lik bir kısmını kapsar.
Birim Desteği
Yurt dışında faaliyet göstermek isteyen şirketler, ilgili ülkede şube, ofis, mağaza, depo ya da showroom gibi birimler açma ihtiyacı hisseder. Bu ihtiyaç, faaliyet gösterilecek ülkedeki yasal düzenlemeler doğrultusunda birtakım harcamalar yapmayı zorunlu kılar. Vergi ve harçları, bu gider kalemleri arasında sayabiliriz. Bunlara ek olarak, söz konusu birim için kira ve komisyon gibi harcamalar yapılması da gerekir. İşte tüm bu giderler ihracat destekleri sayesinde daha kolay başa çıkabilecek bir hâle gelir. Birim desteği olarak anılan bu teşvik türü ile belirttiğimiz giderlerin %40 ila 50’lik bir kısmı karşılanabilir.
Bu desteğin oranı, şirketin özelliklerine göre değişir. Sınai ticari şirketleri; ofis, depo, mağaza ve kiosk gibi birimlere yönelik olarak %50 oranında destek alabilir. Aynı oran, ticari şirketler için ise %40 olarak belirlenmiştir.
Marka Tescil ve Korunma Desteği
Bu destek türü, yurt içinde tescili yapılmış markalar ile hizmet ve ürünlerin, ilgili yurt dışı pazarları için de tescillenmesi için yapılan harcamalara yöneliktir. Tescillenmemiş marka ya da ürünlerin koruma altına alınmasını kolaylaştıran bu teşvik, temelde patent başvurusu ve yapılacak başvuruya dair gerçekleştirilecek araştırmalar için yüklenilen maliyetler için geliştirilmiştir. Marka tescil ve koruma desteği sayesinde yapılan bu harcamaların ortalama %60’lık bir kısmı karşılanabilir.
Seyahat Desteği
E-ticaret genel anlamda internet üzerinden, hedef pazarda fiziksel olarak bulunmadan yapılan işlemleri kapsar. Fakat bu iş modelinin daha verimli şekilde pratiğe dökülebilmesi için zaman zaman farklı ülkelere giderek buralardaki müşteri potansiyelini ve tüketici yönelimlerini incelemek oldukça faydalıdır. İhracat pazar araştırması desteği olarak da bilinen bu teşvik, belirttiğimiz amaçla yapılan harcamaları kapsar. Bu kapsama pek çok farklı kalem girer. Bunlar arasında konaklama; otobüs, tren ve uçakla gerçekleştirilen yolculuklar ve araç kiralama masrafları sayılabilir.
Seyahat desteği, şirketlere bazı kısıtlamalar uyarınca verilir. Bu destek, yolculuklar hariç 10 günlük seyahatler için geçerlidir. Şirket başına 2 kişi bu imkândan yararlanabilir. Ayrıca yıl içinde yapılacak seyahatler toplam 20 gün ve 3 farklı ülke ile sınırlandırılmıştır. Söz konusu harcamaların %70’i bu şekilde karşılanabilir.
Rapor Desteği
Bu kapsamda verilen ihracat destekleri, şirket satın alma için verilen desteklere büyük oranda benzer. İki teşviğin birbirinden ayrıldığı nokta ise rapor desteğinin kapsamının daha geniş olmasıdır. Çeşitli veri analizleri, pazar araştırması raporları, finansal ve hukukî değerlendirmeler ve benzer içerikteki harcamalar, bu destek ile karşılanabilir. Yine bakanlık ön onayı ile verilen rapor desteğinin oranı %60 ve süresi 2 yıldır.
Belge Desteği
Farklı ülkelerde faaliyet gösterebilmek için birtakım belgelerin alınması gerekebilir. Bu belgeler genellikle kalite, çevre ve sağlık gibi konulara yöneliktir. Bu destek aracılığıyla ruhsat, sertifika ve izin belgeleri için yapılan harcamalar da karşılanabilir. Belge desteğinin oranı %50 olarak belirlenmiştir.
Reklam ve Tanıtım Desteği
Girilen her yeni pazar, yapılması gereken reklam ve tanıtım faaliyetlerini de beraberinde getirir. Bu kapsamdaki harcamalarınızı, tanıtım ve reklam desteğini kullanabilirsiniz. Söz konusu destek, klasik reklam çalışmalarının yanında pazarlama, sponsorluk, lansman, kokteyl ve açılış etkinlikleri gibi detayları da içine alır. Yurt dışında herhangi bir birimi bulunsun ya da bulunmasın şirketler, %60 oranında verilen reklam ve tanıtım desteğinden faydalanabilir.
Fuar Desteği
Fuarlar, ticaretin kalbinin attığı noktalar olarak tanımlanabilir. Özellikle B2B alanında çalışan firmalar, yurt dışı fuarlarına stand açma suretiyle katılarak iş hacimlerini ciddi anlamda genişletebilir. Bu doğrultuda yapılan harcamalar için geliştirilmiş ihracat destekleri, işinizi oldukça kolaylaştırır. Fuar desteği, %50 oranındadır. Verilme süreleri ve tutarları ise fuarların içeriğine ya da prestij seviyesine göre farklılık gösterir.
Sanal Destekler
Sanal destekler, özellikle e-ihracat için büyük önem taşır. Zira söz konusu desteklerin kapsamına giren konular ile bu iş modelinin yapısı arasında pek çok paralellik bulunur. E-ticaret sitelerine üyelik giderleri ve sanal ticaret heyeti masrafları bu destekle karşılanabilir. Benzer şekilde sanal fuarlara yönelik harcamalar da bu destek grubunda yer alır. Bu destekler ile hem sanal fuarlar organize edilebilir hem de bu tip etkinliklere katılım sağlanabilir.
E-İhracat Teşviklerinin Şartları Nelerdir?
İhracatta devlet desteklerinden yararlanmak için şirketlerin sağlaması gereken birtakım şartlar vardır. Bu şartları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
Şahıs şirketi olmamak
E-ihracat faaliyetleri için kullanılan internet sitesinin faaliyetin yürütüldüğü ülkenin diline göre lokalizasyonunun ya da yereleştirilmesinin yapılması
E-ihracata konu olarak ürünün Türkiye’de üretilmiş olması
Bu desteklerden yararlanmak için ihracat teşvik belgesi gibi uygulama bulunmaz. Zira her bir başvuru, elektronik ortamda destek türüne göre talep edilen evraklar eşliğinde yapılır. Dolayısıyla alınan bir belge ile farklı desteklerden yararlanmak gibi durum söz konusu değildir.
E-İhracat Devlet Destekleri Hangi Kurumlardan Alınabilir?
İhracat destekleri; Ticaret Bakanlığı, KOSGEB ve Eximbank’tan alınabilir. Bu kurumların her birinin sağladığı destekler, temelde aynı amaca hizmet etse de kimi noktalarda birbirlerinden ayrılır. Yukarıda detaylı olarak bahsettiğimiz destek türleri, Ticaret Bakanlığı tarafından verilir ve ihracat hibe destekleri formatındadır. Yani bu destekleri herhangi bir geri ödemesi bulunmaz.
İhracat kredisi destek programı ise Eximbank tarafından yürütülür. Bu kredi desteklerinin kapsamı oldukça geniştir. Genç girişimci ihracat desteği KOBİ ihracat destekleri de bu gruba dâhil edilebilir. Tabii ki söz konusu KOBİ’ler olduğunda KOSGEB’in sağladığı teşviklerden de bahsetmek gerekir. Şirketlere KOSGEB destek kredisi gibi önemli kolaylıklar sağlayan kurum, Yurtdışı Pazar Destek Programı ile %70’i hibe, %30’u geri ödemeli olmak üzere 300 000 TL tutarında destek vermektedir. Bu konuda detaylı bilgi için KOSGEB’in internet sitesini inceleyebilirsiniz.
İhracat vergi teşvikleri ile daha da avantajlı hâle gelen dış ticaret, kimi dönemlerde daha spesifik alanlarda çıkarılan desteklerle daha cazip kılınmaktadır. İhracat Ar-Ge desteği ya da
gıda ürünü ihracat destek programı benzeri uygulamalar için ilgili kurumlarla temasa geçebilirsiniz.
E-ticaret altyapıları ile bu alandaki başarısını kanıtlayan IdeaSoft, e-ihracat entegrasyonuIdeaExport ile şirketinizin faaliyetlerini yurt dışına taşımanızı da mümkün kılar. E-ihracat süreçlerini yürütmenizi ciddi anlamda kolaylaştıran IdeaExport’u kullanarak döviz gelirlerinizi artırabilir, markanızın adını tüm dünyaya duyurabilirsiniz.
