İnternet üzerinden satış yaparak gelir elde etmek, her geçen gün daha çok kişi tarafından tercih edilmekte olan bir iş modeli. Tüketicilerin internet kullanım alışkanlıklarının daha köklü hâle gelmesinin ve yaşam şartlarının getirdiği bazı değişimlerin, e-ticaretin önlenemez yükselişine ivme kazandırdığı söylenebilir. Peki bu iş modeli sadece yurt içi ile mi sınırlıdır? Elbette hayır. Farklı ülkelere internet üzerinden satış gerçekleştirmek ya da diğer bir ifade ile e-ihracat yapmak, özellikle döviz geliri elde etmek için oldukça avantajlı bir yöntem gibi görünüyor. Fakat bu iş modeli, pek çok bilinmezliği de beraberinde getiriyor. Bunlardan birisi de e ihracat vergilendirme süreçleri. Yazımızın devamında bu konuya dair merak edilen detaylara birlikte bakacağız.
E-İhracat Vergi Kalemleri Nelerdir?
E-ticaret yapmak isteyenlerin öncelikle bir şirket kurması gerekir. Zira bu şekilde yapılacak satışlar da tıpkı geleneksel ticarette olduğu gibi faturalandırılmalıdır ve resmî olarak kurulmuş her şirket, birtakım vergiler ödemekle mükelleftir. Ödenmesi gereken e-ticaret vergileri için bu konudaki içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Konuya e ihracat vergilendirmesi özelinde yaklaştığımızda ise öncelikle iki vergi türü karşımıza çıkar. Bunlar, yıl boyunca elde edilen kâr üzerinden hesaplanan gelir vergisi ve satışı yapılmış ürünün, ilgili ülkeye girebilmesi için ödenmesi gereken gümrük vergisidir.
E ihracat vergilendirmesinden bahsederken KDV için ayrı bir parantez açmakta fayda var. Bilindiği üzere yurt içi satışları için düzenlenen her faturaya, satılan mal ya da hizmet için belirlenmiş oranda KDV eklenir. Fakat bu durum, yurt dışına satış işlemleri için geçerli değildir. E-ihracatın da dâhil olduğu tür işlemler işlemler için faturalar KDV’siz olarak kesilir. Sonrasında bu ihracatın yapılmasını sağlayan, yurt içinden KDV ile yapılan alımlar için vergi iadesi işlemi uygulanır. Yani bu satın alımların KDV’si, ihracatçı firma tarafından vergi dairelerine başvurmak suretiyle iade alınabilir. Bu uygulama, internet üzerinden yapılan ihracatlar için de mümkündür. Yapılan satışlar için e ihracat KDV iadesi alınabilir. Fakat bunun dışında, ürünün giriş yapacağı ülkedeki düzenlemelere göre o ülkeye KDV ödemesi yapmanız gerekebilir.
Vergi Kalemlerine Göre E-İhracat Vergi Oranları Nelerdir?
Türkiye’de faaliyet gösteren tüm şirketler, yıllık olarak elde ettikleri kâr üzerinden bir vergi öderler. Şahıs şirketleri için bu vergi, gelir vergisi olarak adlandırılır. Limited ve anonim şirketleri de içine alan sermaye şirketlerinin yaptığı bu ödeme ise kurumlar vergisi şeklinde anılır. Temelde aynı dayanağa sahip bu vergilerin farkları, ödeme hesaplanırken kullanılan oranlarından ileri gelir. Elde edilen kâra uygulanan oran, kazancın elde edilme biçimine göre değişmez. Yani e ihracat gelir vergisi de aynı bu şekilde hesaplanır.
Kurumlar vergisi oranı, 2017 yılına kadar %20 olarak uygulanmaktaydı. 2018 itibariyle çıkan geçici bir madde ile bu oran %22 çıkarılmıştır. Günümüzde de yine benzer şekilde getirilen kurallar dâhilinde e ihracat vergilendirmesi için de kullanılan oran %22 ila %25 arasında seyretmektedir.
Şahıs şirketleri için uygulanan gelir vergisinde ise oran elde edilen kazanca göre değişir. Yani şahıs şirketleri için e ihracatta vergi oranı, kazanca göre belirlenir. Söz konusu vergi dilimleri şunlardır:
22.000 TL’ye kadar ise %15
49.000 TL’nin 22.000 TL’si için 3.300 TL; fazlası için %20
120.000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL (Ücret gelirlerinde 180.000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL); fazlası için %27
600.000 TL’nin 120.000 TL’si için 27.870 TL (Ücret gelirlerinde 600 000 TL’nin 180.000 TL’si için 44.070 TL); fazlası için %35
600.000 TL’den fazlasının 600.000 TL’si için 195.870 TL (ücret gelirlerinde 600.000 TL’den fazlasının 600.000 TL’si için 191.070 TL); fazlası için %40
E ihracat gümrük vergisi oranı ise ürünün giriş yapacağı ülkeye göre farklılık gösterir. Ek olarak pek çok ülkenin belirli limitlerin altında kalan işlemler için gümrük vergisi ve KDV muafiyeti sağladığını da belirtmek gerekir. Bu konuya dair bazı örnekleri aşağıda bulabileceğiniz gibi daha detaylı bilgileri gümrük müşavirliklerinden ya da yurt dışı gönderileri için çalışacağınız kargo şirketlerinden alabilirsiniz.
Avrupa Birliği ülkelerinde, tutarı 22 Avro’ya kadar olan işlemlerde KDV ve gümrük vergisi alınmaz
Amerika Birleşik Devletleri, 800 Dolara’a kadar olan işlemler için KDV ve gümrük vergisi muafiyeti sağlar
Azerbaycan, aylık olarak 500 Avro’yu aşmayan işlemler için KDV ve gümrük vergisi talep etmez
E-İhracatta Vergilendirme Nasıl Yapılır?
E ihracat vergilendirmesinin nasıl yapıldığı, vergi türlerine göre değişir. Gelir ve gümrük vergisi için bu süreçlerin nasıl işlediğini ayrı ayrı inceleyelim.
E-İhracatta Gelir Vergisi
Yurt dışına internetten satış vergilendirmesi, yıllık olarak düzenlenen gelir vergisi beyannamesi ile gerçekleştirilir. E-ihracat ile elde edilen tutar, bu beyannamede yer alan gelir tablosundaki “yurt dışı satışlar” kalemine dâhil edilir ve bu şekilde şirketin o yılki faaliyetlerinin kâr-zarar değerlendirilmesine katılır. Bu beyanname, sonraki yılın Mart ayı içinde düzenlenir ve beyanname doğrultusunda hesaplanan vergi, iki taksit hâlinde ödenir. İlk taksidin ödeme tarihi martın, ikinci taksidinki ise temmuzun son günüdür.
Aynı beyannamenin sermaye şirketleri için düzenlenmesi de aynı şekildir. Gelir vergisinden farklı olarak kurumlar beyannamesi, nisan ayında düzenlenir. Ödemesi ise tek taksitte aynı ayın son gününe kadar yapılmalıdır.
E-İhracatta Gümrük Vergisi
E ihracat vergi türlerinden gümrük vergisi için ise süreç daha farklı işler. Zira bu vergi, yıllık olarak toplu şekilde değil, işlem başına tek tek kesilir. Bu noktada öncelikle şunu belirtmek gerekir ki e-ihracat işlemleri için satıcı pozisyonundaki kurumlar, ürünün nihai müşteriye ulaştırılması için taşıma şirketleriyle çalışmalıdır.
Yazımızın devamında farklarından bahsedeceğimiz mikro ve e-ticaret yoluyla e-ihracat için düzenlenmesi gereken farklı belgeler, satış işlemi doğrultusunda düzenlenen fatura ile taşıyıcı şirkete teslim edilir. Ürün, teslim edileceği ülkeye girerken gümrük vergisi uygulamasına tabi tutulur. Bu vergiler, taşıyıcı firma tarafından ödenir ve satıcı ile yapılan anlaşma uyarınca tahsil edilir.
E-İhracat Türlerine Göre Vergilendirmeler Nasıl Değişmektedir?
E-ihracat, temelde mikro ve klasik e-ticaret yoluyla yapılan işlemler olarak iki ana gruba ayrılabilir. Yapılan işlemin dâhil olduğu gruba göre e ihracat vergilendirmeleri için izlenen yöntemler farklılık gösterir. Bu fark, genel itibariyle makro e-ihracat olarak tanımlanan işlemler için getirilen vergi indiriminden ileri gelir.
Mikro E-İhracat Vergileri
Mikro e-ihracat, ağırlığı 300 kg’yi, tutarı ise 15 bin Avro’yu geçmeyen işlemleri ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Bu işlemlerin, klasik e-ticaretten farkı, kısaca ETGB olarak bilinen Elektronik Ticaret Gümrük Beyanı düzenlenerek yapılmasıdır. Bu beyanın en önemli özelliği, gümrük evrak işlerini önemli ölçüde azaltması ve buna bağlı olarak e-ihracat sürecini hızlandırmasıdır. Söz konusu uygulama gümrük müşavirliği işlemlerine yönelik gerekliliği ortadan kaldırır. ETGB, taşıyıcı firma tarafından düzenlenir ve resmî kurumlara iletilir. Mikro e-ihracat daha çok B2C, yani işletmelerin son kullanıcıya yaptığı satışları kapsar.
2021 yılından itibaren uygulamaya konulan bir tebliğ ile mikro e ihracat vergilendirmesine %50 gelir vergisi muafiyeti getirilmiştir. Yani bu şekilde elde edilen gelirin sadece yarısı vergi hesaplamalarına dâhil edilir. Hâlâ yürürlükte olan bu kolaylığın geçen zaman içinde şirketlerin yurt dışı satış rakamlarını ciddi oranda arttırdığı söylenebilir.
E-Ticaret Yoluyla E-İhracat Vergileri
Klasik e-ticaret yolu ile yapılan ihracatlar da yukarıda bahsettiğimiz genel vergilendirme kuralları uygulanır. Genel olarak işletmeler arasında yapılan B2B satışları kapsayan bu işlemler, mikro e-ticaret için belirlenen limitlerin üzerinde kalır. Buna bağlı olarak hem gümrük işlemleri daha karmaşık bir hâl alır hem de e ihracat vergilendirme işlemleri sonucunda yapılması gereken ödemeler daha fazla olur.
E-İhracat Destek ve Teşvikleri Vergilere Nasıl Yansımaktadır?
Devlet kurumları, bu alandaki rakamları yukarı çekmek adına birtakım e ihracat destekleri vermektedir. Ticaret Bakanlığı, ihracat yapan firmalara toplam 14 adet farklı destek sunar ve bunların tamamından e-ihracat yapan şirketler de yararlanabilir. Yani bunları e ihracat teşvik fırsatları olarak da değerlendirilebiliriz.
KDV iadesi, e-ihracat için sunulan en önemli fırsatlardan biridir. Tıpkı geleneksel ihracatta olduğu e-ihracat yapan firmalar, yurt dışına gerçekleştirdikleri satışlar için yaptıkları harcamaların KDV iadesini alabilmektedir. Üstelik bu fırsat, ETGB ile yapılan mikro e-ihracat işlemleri için de geçerlidir. Bunun yanında “Birim Desteği” olarak bilinen bir teşvik türü, farklı ülkelerde büro ya da şube tazı iş yerlerinin açılmasından doğan vergilerin karşılanmasını da kapsar. Bu fırsatların e ihracatın avantajları arasında ön sıralarda yer aldığı rahatlıkla söylenebilir.
E-İhracat Vergi Avantajları Nelerdir?
E-ihracat vergi avantajları olarak yukarıda bahsettiğimiz %50 gelir vergisi muafiyetini ve KDV iadesi alma fırsatını işaret edebiliriz. Bu avantajdan da faydalanmak adına taşıyıcı firmalar tarafından düzenlenen ETGB’ler büyük önem taşır. Zira bu belgeler, satıcı şirketin de bilgilerini içerir ve VEDOP (Vergi Daireleri Otomasyon Projesi) sistemine yüklenir.
Avantajlardan Faydalanmak İçin Neler Yapılmalıdır?
Gelir vergisi avantajından yararlanmak için yapılması gereken, ETGB düzenlemeye yetkili kargo şirketleriyle çalışmaktır. Devamında gelir vergisi beyannamesi verilirken söz konusu işlemler, indirim konusu olarak gösterilir. Bu noktada, vergi yılı içinde sadece ETGB ile gerçekleştirilen satışlardan elde edilen gelirin bu kapsama dâhil edilebileceğini belirtmekte fayda var. Yani o yıl içerisinde hem makro e-ihracat hem de klasik ihracat yapıldı ise bu tutarlar birbirinden ayrı değerlendirilip indirim bildirimi bu doğrultuda gerçekleştirilmelidir.
KDV iadesi almak için ise bağlı olunan vergi dairesine bu konuda talepte bulunulmalıdır. Talep için düzenlenen belgelere ETGB’lerin çıktısının eklenmesi bunun için yeterlidir. Islak imzalı ya da kaşeli ETGB’lerin ibraz edilmesi gerekmez.
Geçici Vergi Dönemlerinde E-İhracat Vergi İndiriminden Nasıl Faydalanılır?
E ihracat vergilendirme avantajından geçici vergi dönemlerinde de faydalanılabilir. Bu vergi indirimden yararlanmak için sağlanılması gereken birtakım şartlar vardır. Yapılan satış miktarına göre belli sayıda çalışan istihdam etmek de bunlardan biridir. İndirimden gelir vergisi döneminde faydalanılacaksa, elde edilen gelir ve çalışan sayısına o dönem özelinde bakılmalıdır. Kanunda söz konusu gelir sınırları yıllık olarak belirtilmiştir. Buna göre; birinci geçici vergi dönemde indirimden yararlanılacaksa yıllık tutarın ¼ ‘i, ikinci dönem için yarısı, üçüncü dönem için ise ¾’ü dikkate alınır. İlgili dönemde elde edilen gelir, bu şekilde hesaplanan sınırların altında kalırsa indirimden yararlanmak mümkün olur.
E-İhracat Vergi Muafiyeti Nedir?
E-ihracat vergi muafiyeti, daha öncede belirttiğimiz gibi yurt dışına satış yapanlara sağlanan %50’lik gelir vergisi avantajını ifade eder. Fakat bu avantajdan e-ticaretle uğraşan herkes faydalanamaz. Sunulan muafiyet hakkında faydalanmak için sağlanması gereken bazı şartlar vardır.
E-İhracatta Vergi Muafiyetinden Yararlanmak İçin Gerekli Olanlar Nelerdir?
Satışı yapan işletme şahıs şirketi olmalıdır
İşlem mikro e-ihracat şartlarına uymalı ve ETGB ile yapılmalıdır
Şirket sahibi sigortalı olmalıdır
Bu saydıklarımız dışında söz konusu muafiyetten yararlanmak için yıllık olarak belirli satış limitlerinin altında kalmak ve limitlere göre belirlenen sayıda çalışan istihdam etmek de zorunludur. Gelir limitlerine göre çalıştırılması gereken kişi sayıları şöyledir:
400.000 TL’ye kadar – Kendi sigortalı olmalıdır
800.000 TL’ye kadar – Kendinin dışında, en az bir tam zamanlı ya da eş değerde kısmi zamanlı çalışan istihdam edilmelidir
1.600.000 TL’ye kadar – Kendinin dışında, en az iki tam zamanlı ya da eş değerde kısmi zamanlı çalışan istihdam edilmelidir
2.400.000 TL’ye kadar – Kendinin dışında, en az üç tam zamanlı ya da eş değerde kısmi zamanlı çalışan istihdam edilmelidir
2.400.000 TL’nin üzerinde mikro e-ticaret yapanlar istihdam koşullarından bağımsız olarak bu muafiyetten yararlanamaz