Cayma Hakkı Nedir?
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun gereğince, tüketiciler ürünün kendilerine ulaşmasından itibaren 14 gün içerisinde ürünü satın almaktan vazgeçebilirler ve herhangi bir sebep göstermeden satıcı firmadan ürünün iadesini talep edebilirler. 14 günlük bu iade süreci içerisinde herhangi bir sebep aranmamaktadır ve ürün iadelerinde kargo ücretleri de e-ticaret firmasının sorumluluğundadır.
Eski yönetmelikte bu süreç 7 gün olarak belirtiliyordu; fakat yeni düzenlemenin ardından bu süreç 14 güne kadar uzatılmış bulunuyor. E-ticarette cayma hakkı, ürün tüketiciye teslim edildiği günden itibaren başlar; birden fazla ürün sipariş edilmesi ve farklı zamanlarda teslim edilmesi durumunda her bir ürünün teslim tarihinden itibaren bu süreç başlamaktadır.
E-ticaret sitelerinin cayma hakkını bildirmemeleri durumunda, bu süreç daha da uzayabiliyor. E-ticaret sitesinin bu hakkı bildirmediği kanıtlanırsa, cayma hakkı süresi 14 gün artı 1 yıla kadar uzayabiliyor.
Bu kanun çerçevesinde tüm e-ticaret firmaları cayma hakkına uymaları gerekmektedir.
Cayma Hakkını Kullanmak için Hangi Adımlar İzlenmelidir?
E-ticarette cayma hakkı kullanmak için öncelikle yazılı beyan gerekir. Tüketici, ürünü kullanmaktan vazgeçtiğine ve ücret iadesi talebine dair beyanı, satıcıya ya da hizmet sağlayıcıya yazılı olarak sunar. Bunun için gerekli dilekçeyi, elden ilgili kurumlara teslim edilebilir ya da e-posta veya faks yoluyla gönderebilirsiniz. Beyanı noter vasıtasıyla yapmak zorunlu değildir ancak satıcıya herhangi bir sebepten ötürü dava açmak düşünülüyorsa bu yöntem tercih edilebilir.
“Cayma hakkı nasıl kullanılır?” sorusunu yanıtlarken bazı hususlardan bahsetmek gerekir. Malın ayıplı çıkması durumu dışında, paketi açılan ürün için cayma hakkı söz konusu değildir. Söz konusu haktan yararlanabilmek için ürünün satıcı tarafından tekrar satılabilir durumda olması gerekir. Bu konu gözetildiği takdirde cayma hakkı kullanmak için herhangi bir gerekçe belirtme zorunluluğu yoktur. Satıcı, tüketicinin talebini yerine getirerek ücret iadesinde bulunmakla mükelleftir.
Tüketici cayma hakkının geçerli olmadığı ürünler vardır. Kitap, DVD gibi ürünler yanlış veya hasarlı olmadıkları sürece söz konusu kapsamda değerlendirilmez. İç çamaşırı, mayo, küpe gibi iade durumunda hijyen açısından sorun yaratabilecek aksesuarlar ve kıyafetler de bu hakkın dışında tutulabilir.
Cayma Hakkına Dair Bilinmesi Gereken Bilgiler Nelerdir?
Cayma hakkıyla ilgili yeni yayınlanan yeni yönetmelikte tüketicinin bu konuda nasıl bilgilendirileceğine dair bilgiler ve yönlendirmeler bulunuyor. Söz konusu yönetmeliklere göre tüketicinin cayma hakkını kullanmak için belirtilen süre içinde satıcıya bildirimde bulunması yeterlidir. Bunun için herhangi bir gerekçe bildirme zorunluluğu yoktur.
Cayma Hakkının Süresi Ne Kadardır?
E-ticarette cayma hakkı süresi 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da belirtilir. 25.05.2014 tarihinde yapılan değişikliğe göre e-ticaret üzerinden satın alınan ürünlerde 14 günlük bir cayma süresi vardır. Söz konusu süre, ürünün tüketiciye eline geçtiği zaman belirlenir. Örneğin; Ağustos’un 1’inde sipariş edilen ürün tüketiciye 15 gün sonra ulaştıysa cayma hakkı 31 Ağustos’ta sona erer.
Cayma Hakkı İçin Hangi Kuruma Başvurulmalıdır?
E-ticarette cayma hakkı için gereken başvuru satıcı veya sağlayıcıya yapılır. Belirlenen süre içinde başvuru yapıldığında satıcı ürünü teslim alarak ücreti iade etmekle yükümlüdür. Kullanıcı, cayma talebinin kabul edilmemesi durumunda ikametgâhının bulunduğu yerdeki Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurabilir. Heyetin başvuruyu inceleyip tüketici yerine karar vermesi durumunda satıcı ürünü teslim alır.
Tüketicinin bildirimi noter vasıtasıyla yapma hakkı da bulunur. Tüketici mahkemeleri de cayma konusunda yetkilidir. Yani kullanıcı, hakkını kullanmak için doğrudan satıcıya bildirim yapmak yerine yetkili kurumlara başvurmayı da seçebilir.
Satın Alma Öncesi Bildirilmesi Zorunlu Bilgiler Nelerdir?
Tüketici bir ürünü satın almadan önce ona bildirilmesi zorunlu olan birtakım bilgiler bulunur. Tüketicinin cayma hakkından hangi durumlarda bu haktan yararlanamayacağı, iade koşulları, iadenin hangi taşıyıcı firma ile yapılabileceği, kargo ücreti haricindeki diğer masraflar açıkça tüketiciye bildirilmek zorundadır. Bu bilgilerin ödeme işlemlerinden önce gösterilmesi, yeni yönetmelik gereğince zorunlu hale getirilmiştir.
Ürünün İade Ücreti Nasıl Ödenir?
Ürün iadelerinde ücretin tüketiciye nasıl ödeneceği, ödeme yöntemlerine bağlı olarak değişebiliyor. Kredi kartı ile yapılan alışverişlerin iadesinde, banka ile iletişime geçilerek iade durumunun bankaya bildirilmesi gerekiyor. Tüketici hangi ödeme yöntemini kullandıysa, e-ticaret firmasının bu yöntem ile para iadesi yapması gerekmektedir. Aynı zamanda bu ödemenin tek seferde yapılması da zorunlu tutulmaktadır.
Ayıplı Mal Durumunda Sözleşmeden Cayma Nasıl Olur?
Ürün kalitesindeki sorunlar sebebiyle e-ticarette cayma hakkından yararlanmak için ayıba konu olan malın hasarlarının satıcı tarafından belirtilmemiş olması gerekir. Örneğin; satıcı ürünün defolu olduğunu belirttiyse tüketicinin 14 gün içinde cayma dışında bir hakkı bulunmaz. Bu durum belirtilmemişse kullanıcının indirim ve iade imkânından yararlanma şansı vardır. Alıcı, ürünü alıkoyarak hasar miktarında indirim talep edebilir veya iade seçeneğinden yararlanarak ödediği miktarın tamamını geri alabilir. İndirim seçeneğinde satıcı, ürünün tüketicide kalmasını kabul ederek belli bir oranda ücret iadesi alır.
Ayıplı mal durumunda cayma hakkı kullanımı için iki yıllık zaman aşımı kuralı uygulanır. Kullanıcı bu süre içinde mahkemeye veya Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurabilir. Fakat ürünün ayıpları hile veya manüpilasyon ile gizlenmişse herhangi bir zaman aşımı söz konusu değildir.
Cayma Hakkını Kapsamayan İşlemler ve Girişimler Hangileri?
Cayma hakkı bazı işlem ve girişimler için geçerli değildir. Aşağıdaki faaliyetler cayma hakkını kapsamayan işlemler arasındadır. Söz konusu faaliyetlerde ayıplı bir durum olması hâlinde tüketicinin yasal mercilere başvurma hakkı bulunur.
Finansal hizmetler
Şans oyunları
Konut kiralama
Paket turlar
Catering hizmetleri
Montaj ve bakım hizmetleri
Bakım evi hizmetleri
Kendi e-ticaret sitenizi açmak istiyorsanız ya da mevcut bir e-ticaret siteniz bulunuyorsa iade koşullarınızı gözden geçirmelisiniz. Gerektiğinde belli aralıklarla gerekli düzenlemeleri yaparak güncelleştirmeniz ve tüketicileri cayma hakkı konusunda bilgilendirmeniz oldukça önemlidir.