Doğum borçlanması, kadınlara doğum yapmadan önce ve doğum yaptıktan sonra, iş göremedikleri süre için tanınan bir haktır. Doğum borçlanması, kadının çalışamadığı zamana ait primleri dışarıdan ödemesi halinde geçen zamanın çalışma süresine eklenebilmesi avantajıdır.
İçindekiler
Doğum Borçlanması Talep Edebilenler
Doğum borçlanması isteğinde bulunma hakkı olan kişiler şunlardır:
- SSK mensubu olup sigortaya bağlı çalışması bulunan kadın çalışanlar, (Bu maddeye en son torba yasa ile 4A, 4B ya da 4C kapsamında çalışan bütün kadın personel dahil edilmiştir.)
- Kendi adına çalışan ve sigorta kapsamındaki kadın çalışanlar,
- Kamu görevlisi olarak çalıştığı halde SSK’ya bağlı değerlendirilen kadın çalışanların doğum borçlanması istemeye hakkı vardır.
Doğum Borçlanması Şartları
Doğum borçlanması koşulları şunlardır:
- Borçlanmak isteyen kadının sigortaya bağlı olduğu tescil edilmiş olmalıdır. Ayrıca kadının adına prim yatırılmış olması da aranan bir koşuldur.
- Kendi adına çalışan kadınların prim ödemesi olup olmadığı göz önüne alınmaksızın sadece sigortalı olduğunun tescil edilmesi gereklidir.
- Kamu hizmetinde çalıştığı halde SSK mensubu olan kadının da sigortalı olduğunun tescil edilmiş olması gereklidir.
- Kadın çalışan doğumdan önce çalışmaya başlamış olmalı ve sigortalılık koşullarını yerine getirmiş olmalıdır.
- Doğum sonrası kadın çalışan adına prim ödenmemiş olması gereklidir. Yani borçlu durumuna düşme şartı yerine getirilmelidir.
- Doğum borçlanması yapmak isteyen kadının borçlandığı zaman zarfında çocuğunun yaşıyor olması gereklidir.
Doğum Borçlanması Yasal Süresi
Doğum borçlanma süresi yasalarca belirlenmiştir. Çeşitli durumlarda olabilecek borçlanma süreleri şunlardır:
- Hamile kadının doğumuna 21 gün ( 3 hafta) kalıncaya kadar evde istirahat ettiği süre ve doğumu takip eden 8 haftalık zamanda dahil olmak üzere borçlanılabilecek en uzun süre 2 yıldır.
- Kadın sigortalı çalışanlar 2 yıllık borçlanma süresini çalışamadıkları takdirde uzatabilirler. Uzatma en fazla 3 kez olabilir. Yani doğum yapan kadının 6 yıl boyunca borçlanma hakkı vardır.
- Eğer kadın çalışan doğumdan sonra prim ödedi ise bu durumda sigorta primi ödenen süre doğum borcu içine dahil edilmez. Prim yatan süreler hesaplanır ve 2 yıllık borç hakkından düşülür. Kalan süre 2 yıla tamamlanıncaya kadar borçlanılabilir.
- Doğumdan bir süre sonra bebek öldüğü takdirde yapılabilecek borçlanma süresi bebeğin ölüm zamanı dikkate alınarak hesaplanır. Bebeğin ölümü ile borçlanma hakkı biter.
- Sigortalı çalışan kadın ilk doğumunu yaptıktan sonra aradan 2 sene geçmeden tekrar doğum yapabilir. Böyle bir durumda çalışan kadın iki doğum arasındaki süre ve ikinci doğumdan sonra kullanılabilecek 2 yıllık zaman dilimi de dahil olmak üzere bu evrede geçen toplam süresini borçlanabilir.
- Yeni torba yasa uyarınca doğum borçlanması en fazla 3 çocuk için sınırlandırılmıştır.
Buna göre yeni yasada doğum borçlanma süreleri şunlardır:
Birinci çocuk için 2 yıl,
İkinci çocuk için 4 yıl,
Üçüncü çocuk için 6 yıl olmak üzere borçlanma hakkı tanınmıştır.
Doğum Borçlanması İçin Başvuru
Doğum borcu müracaatı yapılabilecek yerler şunlardır:
- Sigortalı olarak çalışan ve SSK mensubu kadınlar en son çalışmış oldukları şehrin Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne ya da Sosyal Güvenlik Merkezine başvurabilir.
- Kamu görevlisi olarak çalışan kadınlar ( Bu sınıfa eski kamu görevlisi kişiler de dahildir.) Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Daire Başkanlığı’na müracaat etmelidir. Bu kurumun adresi Mithat Paşa Caddesi No:7 Sıhhiye / ANKARA olarak geçmektedir. Bu talep yapılırken borçlanma talep dilekçesi ile birlikte başvuru yapılmalıdır.
Doğum süresi borçlanması için müracaat edildikten sonra çalışanın amiri/ patronundan herhangi bir evrak getirmesi istenmez. İşlem, kayıtların tetkik edilmesi sonucunda başvurulan kurum tarafından yapılır.
İnternet Üzerinden Doğum Borçlanması Başvurusu
Online doğum borçlanması müracaatı da yapılabilir.
- Sosyal Sigorta Kurumuna bağlı çalışan kadınlar müracaatlarını https://www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-4a-doğum-borçlanması-basvurusu adresi üzerinden yapabilirler.
- BAĞKUR’a bağlı çalışan kadınlar müracaatlarını https://www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-4b-doğum-borçlanması-basvurusu adresi üzerinden yapabilirler.
- Emekli Sandığına bağlı çalışan kadınlar müracaatlarını https://www.turkiye.gov.tr/sgk-kamu-gorevlisi-kadin-sigortalinin-doğum-sonrasi-primsiz-gecen-sreleri-borclanmabasvurusu-ve-takibi adresi üzerinden yapabilirler.
- Yukarıda bildirilen adres linklerine tıklandığında ekrandaki sayfadan kimlik doğrulaması yapılabilir.
- Bütün bu işlemler e-devlet sistemi üzerinden yürütülür. E-devlet sitesine giriş için e-devlet şifresi gereklidir. E-devlet şifresi olmayan başvuru sahipleri herhangi bir PTT şubesinden 2 TL ödeme yapmak suretiyle kendilerine ait şifre edinebilirler.
Doğum Borçlanması İçin Ödenmesi Gereken Miktar
Doğum borçlanması için gereken tutar bahse konu yılın brüt asgari ücreti üzerinden hesaplanır. Bu hesaplamada dikkate alınan brüt asgari ücretin 1 günlük tutarının % 32’si olarak hesaplanır. Bu tutarın 7.50 ile çarpılması sonucu da günlük olabilecek en yüksek doğum borçlanması için gereken tutardır. Bir başka deyişle tavan prim ödeme miktarıdır.
2019 Yılı için böyle bir hesaplama yapıldığında olabilecek en düşük günlük borçlanma miktarı 27,28 TL ‘dir. Bu rakam aylık hesaplama yapıldığında 820 TL civarında bulunur.
Yapılabilecek tavan borçlanması günlük en fazla 204,65 TL olarak belirtilmiştir. Bu rakamlara göre toplam borçlanma hesaplandığında elde edilen değerler şunlardır:
- Çocuk için 19.648,51 TL ila 147.348,00 TL,
- Çocuk için 39.297,02TL ila294.696,00 TL,
- Çocuk için 58.945,53 TL ila 442.044,00 TL olabilir.
En Düşük Prim Üzerinden Doğum Borçlanması
Minimum prim için doğum borçlanması çeşitli süreler için hesaplandığında ortaya çıkan rakamlar şunlardır:
- 1 Ay için borçlanılıyorsa ödenecek prim 818,4 TL,
- 2 Ay için borçlanılıyorsa ödenecek prim 1.636,8 TL,
- 3 Ay için borçlanılıyorsa ödenecek prim 2.455,2 TL,
- 6 Ay için borçlanılıyorsa ödenecek prim 4.910,4 TL,
- 1 Yıl için borçlanılıyorsa ödenecek prim 9.820,80 TL,
- 2 Yıl için borçlanılıyorsa ödenecek prim 19.641,60 TL’dir.
Doğum Borçlanması Müracaatı Gerekli Evraklar
Doğum borçlanması başvurusu belgeleri şunlardır:
- Kimlik Fotokopisi,
- Doğum Borçlanması müracaat formu,
- Doğum borçlanması için istek dilekçesidir.
Doğum Borçlanması Avantajları
Doğum borçlanmasının faydaları şunlardır:
- Doğum borçlanma primlerinin ödenmesini erken emeklilik gibi düşünmek yanlış olur. Bu yapılan ödemeler emekli olunduğu takdirde, toplam hizmet yılına eklenecek süredir.
- Doğum borçlanması emeklilik yaşı süresine etkilidir.
- Doğum borçlanması sigortalılık süresine etkilidir.
Doğum Borçlanması İle Kazanılan Süre
Doğum borçlanmasının en önemli avantajı kazanılan süredir. Doğum borçlanması yapıldığında kazanılan süre hesaplandığında, her çocuk için 2 yıl üzerinden 720 günden prim hesabı yapılır.
- 1 Çocuk için kazanılan süre 720 gün,
- 2 Çocuk için kazanılan süre 1.440 gün,
- 3 Çocuk için kazanılan süre 2.160 gündür.
Doğum Borçlanması Taksiti
Doğum borçlanması tutarları oldukça yüklü meblağlar olduğu için çalışanlar tarafından taksitlendirilmesi istenir. Fakat SGK bu konuda herhangi bir esneklik göstermemektedir. Borçlanılan tutarın defaten yani tek seferde ödenmesini istemektedir. Başvuruyu takip eden 30 günlük süre zarfında ödeme yapılmasını şart koşmaktadır. Bu süre içinde bütün ödeme tek taksit olarak yapılmazsa başvuru sahibi doğum borçlanması hakkını kaybeder.
SGK herhangi bir taksit seçeneği ile ödeme yapılmasını kabul etmemektedir. Doğum borçlanmasını ödemek için çalışanların çoğu banka kredisi çekerek bunu SGK’ ya yatırmaktadır.
Doğum Borçlanması Kredisi Veren Bankalar
Doğum borçlanması kredisi veren başlıca bankalar şunlardır:
- Ziraat Bankası,
- Halkbank,
- Vakıfbank,
- İş Bankasıdır.
Bu bankalardan doğum borçlanması kredisi alabilmek için çalışanın kredi notunun yeterli düzeyde olması gereklidir.