Stok Maliyeti Nedir?
Stok maliyeti, ürünleri daha sonra satışa çıkarmak üzere depoda tutmanın getirdiği maddi yük olarak tanımlanabilir. E-ticarette stok maliyeti ise satışlarını internet üzerinden yapan ve herhangi bir fiziki mağazası bulunmayanların depo giderleridir. Söz konusu maddi yükü ortaya çıkarak çok sayıda maliyet kalemi vardır. Stokları depolamak için fiziki bir alana ve söz konusu operasyonları yürüten personellere ihtiyaç duyulur. Kira, faturalar, maaş ve sigorta ödemeleri gibi maddi unsurlar, stok bulundurma maliyetini oluşturur.
Söz konusu masrafları azaltmak isteyenler, daha az stokla e-ticaret faaliyetlerini yürütebilir. Ancak yeterli stok bulundurmamanın da işletmeler için bir maliyeti vardır. Ürünlerinizin tamamı satıldığında yenilerini tedarik etmeniz, kimi zaman beklediğinizden uzun sürer. İlgili süreçte aradıklarını bulamayan tüketicileri diğer alışveriş platformlarına yönelebilir. Stok eksikliğinden dolayı müşterilerinizi kaybetme riskiyle karşılaşabilirsiniz. Bu sebepten ötürü stok miktarını ve maliyetini dengede tutmak son derece mühimdir. Peki stok maliyeti nasıl ölçülür?
Stok Maliyeti Hangi Kriterlerle Ölçülür?
E-ticarette stok maliyetini artıran ve azaltan faktörleri bilmek, süreci daha iyi yönetmenize yardımcı olabilir. Bu kriterler ürüne yönelik talep gibi etkenlere göre değişiklik gösterir. Talebin yüksek olduğu ürünler için daha fazla stoğa ihtiyaç duyulur. Buna bağlı olarak da depo masrafları artış gösterir. E-ticarette stok maliyetini ortaya çıkaran diğer faktörler ise şu şekildedir:
Satın alma ücreti
Vergiler
Çalışanların ücretleri
Ürün değerinin azalması
Garanti süresi
Güvenlik
Kargo ve nakliye masrafları
Stok maliyetini belirleyen bu faktörler, faaliyet gösterilen alanlara göre farklılaşabilir; Örneğin raf ömrü kısa olan gıda ürünlerinin stok süreçlerinde soğutma gibi ekstra masraf kalemleri ortaya çıkar. Buna bağlı olarak stok maliyetleri de artış gösterebilir. Ancak söz konusu giderleri azaltmanızın mümkün olduğunu söylemekte fayda vardır. E-ticarette stok maliyeti nasıl düşürülür sorusuna bir cevap bularak süreci kendiniz için daha rahat hâle getirebilirsiniz.
E-Ticarette Stok Maliyetleri Nasıl Düşürülür?
Etkili bir stok yönetimiyle e-ticaret kazançlarınızı önemli ölçüde yükseltebilirsiniz. Fakat bunun için öncelikle e-ticarette stok maliyetlerini dengede tutacak adımları atmanız gerekir. Satışa hazır olarak bekleyen ürünlerin miktarını belirleyerek işe başlayabilirsiniz. Stok miktarında talebe ve sektöre göre stratejik kararlar almanız önerilir. Gereğinden az ya da çok stok bulundurmanız ilerleyen dönemlerde yaşanması muhtemel sorunların temelini oluşturur.
Az Satılan Ürünlerde Düşük Stok Limitleri Belirleyin
Öncelikle e-ticaret siteniz üzerinde hangi ürünlerin daha çok veya daha az satıldığını analiz etmeniz gerekiyor. Stoğunuzda yer alan her ürün kaleminin size bir maliyeti vardır ve siteniz üzerinde çok satılmayan ürünlerde gereğinden fazla sayıda stok tutmanız, bu maliyetin artmasına neden olacaktır. Hızlı bir şekilde bu stokları tüketmeniz gerekir. Bu tür durumlarda da daha az satılan ürünlerde stok yenileme alt limitini düşük tutmanız ve ihtiyaçtan fazla stok bulundurmamanız gerekir. Ürün stokta durdukça değerini de kaybetmeye başlayacağı ve eskiyeceği için ürünlerin satın alınma oranlarına göre stoklarınızı yenilemeniz ve yeterli miktarda stok bulundurmanız gerekir.
Çok Satan Ürünlerde Yüksek Miktarda Ürün Tedarik Etmeye Çalışın
Toplu olarak mal alımlarında, alınan ürün adedi arttıkça, tedarikçinin belirleyeceği fiyat da düşüş gösterebilir. Bu durumda da yüksek miktarda ürün alımı yapmak, genel olarak ürün başına ödediğiniz ücreti düşüreceği için maliyetlerinizde düşmeye başlayacaktır. E-ticarette stok maliyeti hesaplarken tabii ki her üründe bunu yapmak mümkün olmayabilir. Bu sebeple de siteniz üzerinde çok satan ürünleri belirleyerek, bunların bir veya üç ay gibi belli bir süre içerisinde ne kadar satıldığını analiz ederek, siparişlerinizi bu duruma göre oluşturabilirsiniz.
Tekrar Sipariş Verme Aralığınızı İyi Belirleyin
E-ticarette stok maliyeti üzerine çalışırken dikkat etmeniz gereken konulardan bir diğeri de tekrar ürün sipariş verme aralığınızı iyi belirlemektir. İhtiyaç olmayan durumlarda yeni ürün siparişi vermek de maliyetlerinizi ciddi şekilde artıracaktır. Bu sebeple de siteniz üzerinde satılan ürünleri iyi bir şekilde analiz etmeniz ve sonrasında da hangi ürünlerin ne sıklıkta satıldığını araştırmanız gerekir.
Bu çalışmalara ek olarak, her bir ürün grubu için stok alt limiti belirlemeniz de yeni ürün sipariş verme aralığınızı iyi yönetmenizi sağlayacaktır. Stoktaki ürünler bu alt limite ulaştığında ürün siparişi vermeniz, daha kontrollü bir şekilde bu maliyetleri yönetmenize yardımcı olur.
Deponuzu Düzenli Tutun
Raf düzeni de stok maliyeti için önemli bir konudur. Ürünleri raflarda düzenlerken, mümkün olan en iyi optimizasyonu sağlamanız, daha az alanda daha verimli bir raf alanınızın olmasını sağlar. Raf düzeni yapılmadığında ihtiyaç duyulan depo alanından fazlası kullanılmaya başlanabilir ve bu da doğal olarak masrafların artmasına neden olur. Raf düzeninizi yaparak, hem maliyetlerinizi düşürebilir hem de çalışanların daha hızlı bir şekilde ürünleri paketleyerek kargolamasını sağlarsınız.
Ölü Stoktan Kurtulmaya Çalışın
Stoğunuzda bulunan ancak artık satılmayan ürünleri de deponuzdan çıkartmanız gerekir. Bu ürünler belli bir raf alanı kaplar ve artık bu ürünler eskimeye de başladıkları için size zarar olarak dönmeye başlar. Stok maliyeti düşürmek için bu ölü stoktan da hızlı bir şekilde kurtulmanız gerekir. Bu ürünlerden kurtulmak için birkaç farklı alternatiften yararlanabilirsiniz.
Bundle (paket) olarak ürünleri satın: Bu ürünleri bundle haline getirerek, satmaya çalışabilir ve mümkün olan en az zararlar bu ürünleri elinizden çıkartabilirsiniz.
İade edin: Eğer tedarikçinizin iade koşullarına uyuyorsa bu ürünleri iade etmeyi de düşünebilirsiniz. Ancak bu ihtimal bir hayli düşük olabilir veya tedarikçi firma bu ürünlerin iadesinden dolayı sizden bir ücret talep edebilir.
Bağışlayın: Bir diğer yöntem ise gelir amacı gütmeyen hayır kuruluşları, okullar ve benzeri yerlere bu ürünleri bağışlayabilirsiniz. Gelirinizin yüzde 5 ile 10’unu geçmeme koşuluyla bu ürünlerin bağışını yapmanız durumunda vergi muafiyetinden yararlanabilirsiniz.
Talep Olduğunda Ürün Tedariği Yapın
Bazı ürünlerin tedarik süreci oldukça hızlı yapılabilmekte. Tedarikçi firmayla aynı bölgede yer almanız ve ürünü hızlı bir şekilde tedarik etme koşuluyla, ürüne bir talep olduğu zaman bu ürünlerin siparişini verebilirsiniz. Tabii ki günümüz e-ticaret sektöründeki rekabeti göz önünde bulundurmanız ve tüketicilerin hızlı bir şekilde ürünün ellerine ulaşmasını istediklerini de unutmamanız gerekiyor. Bu sebeple de stok maliyeti düşürmek için böyle bir yol izlerken, tüketicilere en hızlı bir şekilde ürünleri nasıl gönderebileceğinizi de planlamanız gerekir.
Stoğun Bir Bölümünü Tedarikçide Tutun
Tedarikçi firma ile anlaşırken, stoğunuzun belli bir bölümünü tedarikçi firmanın deposunda tutup tutamayacağınızı da sorabilirsiniz. Böyle bir imkanınız bulunuyorsa, ihtiyaç duyduğunuz depo alanı azalacağı için stok maliyeti de düşmeye başlayacaktır. Her tedarikçi firma böyle bir imkan sağlamayabilir. Bu sebeple de öncelikle bunu tedarikçi firmaya sormanız gerekir. Tabii ki böyle bir uygulama yapıyorsanız, stok alt limitlerinize ulaştıkça kendi deponuza da bu ürünleri çekmeniz gerekecektir. Bu da kontrol etmeniz gereken ayrı bir unsur olarak karşınıza çıkacaktır.
Sattığınız Ürünleri Gözden Geçirin
Tipik bir e-ticaret şirketinde stoklar, ürünlerin yüzde 20’sini; şirket gelirlerinin ise yüzde %80’nini oluşturur. Bu durumda da sitenin stoğunda bulunan ürünlerin büyük bir bölümü, fazla bir gelir yaratmamaktadır. Sitenizde sattığınız ürünleri iyi bir şekilde analiz etmeniz bu açıdan oldukça önemlidir. Size, elle tutulur bir gelir getirmeyen ve sizi zarara sokan ürünleri belirleyerek, bu ürünlerin satışını durdurmayı ya da bu ürünler için yeni stok çekmemeyi de düşünebilirsiniz.
E-Ticarette Stok Maliyeti Düşürmek Neden Önemlidir?
Daha sürdürülebilir ve kârlı bir e-ticaret sürecinde stok maliyetleri önemli bir rol oynar. Satışların kesintiye uğramaması için stokların yeterli sayıda olması gerekir. Aksi takdirde teslimat gecikmesi ve sipariş iptali gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Ancak bu ürünleri depolamak için yaptığınız giderler, kazançlarınızı aştığında mali sıkıntılar yaşamanız son derece doğaldır. Bu sorunları önceden tespit edebilmek ve gereken önlemleri alabilmek adına stok yönetimi stratejilerinizi detaylı bir şekilde belirlemeniz yararınıza olur. Böylece hem mevcut stoklarınızı en verimli şekilde değerlendirebilir hem de ileriye dönük planlarınızı kolayca yapabilirsiniz.